KỲ 14

Sau những dư âm từ bài phê bình gây xôn xao của TS. Hà Thanh Vân về truyện ngắn Trăm Ngàn, cuộc thi Truyện ngắn 2022–2024 của Báo Văn nghệ tiếp tục trở thành tiêu điểm tranh cãi trong giới sáng tác và bạn đọc. Trở lại với Bàn tròn Văn học – kỳ 14, nhà văn Đặng Chương Ngạn, dù khẳng định mình không tham dự hay đọc truyện đoạt giải, vẫn không thể dửng dưng trước làn sóng thông tin trái chiều, những “luồng khí độc” đang bủa vây các kênh trao đổi văn học. Ông chia sẻ sự ngột ngạt của không khí văn chương, lên tiếng bảo vệ sự minh bạch, và đề xuất việc công bố bảng điểm chi tiết từ vòng sơ khảo đến chung khảo như một giải pháp “đơn giản trong nháy mắt” để hóa giải mọi nghi ngờ.

Tuy nhiên, trên tinh thần đối thoại thẳng thắn mà Bàn tròn Văn học luôn chủ trương, chúng tôi xin được mở rộng thêm một chiều phản biện với sự băn khoăn:

• Liệu những đòi hỏi tưởng chừng rất "hợp lý và công khai" ấy có thật sự phù hợp với thông lệ của các cuộc thi văn chương nói chung, và có mâu thuẫn với thể lệ đã công bố từ đầu của chính cuộc thi này không?
• Việc công khai bảng điểm chi tiết của từng giám khảo cho từng tác phẩm – liệu có làm méo mó hoặc gây tổn thương không đáng có đến chính những người cầm cân nảy mực và người dự thi?

Chúng tôi hoan nghênh mọi ý kiến vì sự trong sạch của văn chương, nhưng cũng cần đặt ngược lại câu hỏi: Phải chăng có những ranh giới nên được tôn trọng, để sự minh bạch không biến thành “giải phẫu công khai” có thể gây chia rẽ, làm nhụt chí những người đang nỗ lực xây đắp không gian văn chương lành mạnh?

Mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết của nhà văn Đặng Chương Ngạn — một tiếng nói tỉnh táo trong bão thông tin — và cùng "Bàn tròn" giữ vững tinh thần đối thoại xây dựng, công tâm, và văn minh.

P/s: Tại website “Cánh buồm thao thức”, bạn đọc có thể click vào những dòng chữ được nhúng links (hiển thị có gạch đít) để truy cập các nội dung tương ứng. Ai chưa biết thì thử click vào dòng “bài phê bình gây xôn xao của TS. Hà Thanh Vân” hay “truyện ngắn Trăm Ngàn” nhé!
 

NHỮNG DƯ LUẬN LÀM ĐỘC GIẢ, NGƯỜI ĐỌC “NHIỄM ĐỘC”

Nhà văn ĐẶNG CHƯƠNG NGẠN

Thực ra, tôi đã chán ngán, không theo dõi cuộc thi từ đầu năm 2025.

Tôi đang ngồi viết một cuốn tiểu thuyết mới.

Tôi không bận tâm gì đến đời sống văn chương bên ngoài. Mấy lần bạn văn rủ đi uống cà phê, tôi còn từ chối.

*

Từ tháng 2/2025, tôi bắt đầu nhận được một số tin nhắn về cuộc thi, nhưng tôi vẫn không quan tâm.

Sáng 24/07/2025, điện thoại tôi đổ chuông từ sáng sớm. Một nhà văn nhắn: “Anh vào Facebook tiến sĩ Hà Thanh Vân đọc đi!”

Bài viết làm tôi sững sờ. Truyện ngắn Trăm ngàn tôi chưa đọc vào thời điểm ấy, nhưng tôi nhớ ra tác giả NTN – bài ký của cô ấy từng được giải Nhì cuộc thi viết Câu chuyện những dòng sông năm 2024 viết như một bài tập viết. Mà nói cô ấy “tập viết” cũng đâu có sai: cô ấy đang làm quen với các tác giả viết ký để học viết ký; đang theo học viết văn ở lớp dạy viết văn của nhà văn Uông Triều.

Cảm ơn Hà Thanh Vân – nhà LLPB văn học – dũng cảm, dám nói thẳng, dám đương đầu với sự thật.

*

Rồi điện thoại tôi lại liên tục reo, email liên tục báo thư mới.

Các bạn đọc, các nhà văn cứ đổ dồn vào tôi rất nhiều thông tin. Tôi phát cáu: sao không gửi vào nơi khác?

Họ bảo: “Gửi anh, vì năm ngoái anh đã lên tiếng về cuộc thi Câu chuyện những dòng sông.”

Trời ơi!

Bạn đã làm nghĩa vụ một lần, lần sau người ta lại mặc nhiên coi đó là… trách nhiệm của bạn!

*

Từ ngày 24/07/2025 đến nay, không biết bao nhiêu luồng hơi độc đã bơm tới tôi. Cứ như tôi đang ngồi trong một căn phòng kín, và khí độc cứ liên tục theo đường ống ào vào.

Thứ không khí văn chương uế tạp, ô nhiễm ấy như được một chiếc máy công suất cực lớn xả thẳng vào tôi.

Thật ngột ngạt.

Nhiều nhà văn thốt lên:

– “Không thèm viết nữa!”

– “Không thèm thi nữa!”

– “Bỏ bút!”

Còn tôi, tôi đang dự định đi du lịch và rồi thôi.

Tôi vẫn ước giá như năm ngoái mình không vướng vào cuộc thi Câu chuyện những dòng sông…

*

Trong hàng trăm thông tin nhận được, sau khi kiểm chứng lại và đối chiếu nhiều nguồn, tôi xin ghi ra đây một số thông tin để các bạn cùng biết:

- Rất nhiều dư luận xấu đồn đoán rằng khoảng thời gian cố tình kéo dài từ tháng 10/2024 đến tháng 7/2025 được dùng để điều chỉnh kết quả, loại bỏ những người “không phù hợp”, hoặc dàn xếp thứ hạng giữa các tác giả có quan hệ nội bộ;

- Không có tác phẩm nào trong top 10 của Danh sách truyện ngắn vào chung khảo được trao giải vào ngày 24/07/2025;

- Đặc biệt, các tác giả Nguyễn Đình Tú, Phan Ngọc Chính, Tống Ngọc Hân… tuy được xếp thứ hạng cao, nhưng cũng không có tên trong danh sách trao giải;

- Truyện ngắn Trăm ngàn – được trao giải cao nhất – không có tên trong danh sách top 10 tác phẩm được vào chung khảo.

*

Cuộc thi truyện ngắn 2022-2024: Thầy giáo dạy viết văn – nhà văn Uông Triều – có đến bốn học trò được giải:

Hai giải Nhì:

- Tác giả Ngô Tú Ngân với truyện ngắn Trăm ngàn

- Tác giả Vũ Ngọc Thư với truyện ngắn Bờ sông lặng sóng

Hai giải Tư:

- Tác giả Lữ Hồng với truyện ngắn Núi vỡ

- Tác giả Cầm Thị Đào với truyện ngắn Cây gạo ở chợ chiều

(Nếu thống kê này của tôi sai các bạn đính chính giúp nhé!)

Có thể còn có học trò khác được giải, nhưng thầy khiêm tốn không nói ra.

Một thành tích dạy viết văn của lớp dạy viết văn thật ấn tượng…

*

Tôi không tin những dư luận đồn thổi này. Tôi vẫn tin tưởng vào BTC, BGK đã làm việc nghiêm túc.

Để làm sáng tỏ, và xóa tan mọi tin xấu, BTC chỉ cần công bố:

1- Công bố danh sách tác phẩm đã được Ban Sơ khảo chọn vào vòng chung khảo;

2-Công bố bảng điểm của từng thành viên Ban Sơ khảo chấm cho các tác phẩm vào chung khảo;

3-Công bố bảng chấm điểm thi vòng chung khảo, bảng điểm của từng thành viên Ban Giám khảo chung khảo cho từng tác phẩm;

4- Giải trình lý do chậm công bố kết quả gần một năm.

Một việc sự vụ mà BTC cuộc thi có thể làm trong nháy mắt.

Rất mong tiếp tục nhận được nhiều bài viết, ý kiến phản biện hoặc góc nhìn học thuật liên quan đến truyện ngắn Trăm Ngàn cũng như các vấn đề văn học khác theo địa chỉ email: khoa7073@gmail.com. Chúng tôi sẽ ưu tiên chọn đăng trên Văn chương TP. Hồ Chí Minh những bài viết có tinh thần xây dựng, tên tuổi rõ ràng và có giá trị học thuật.