KỲ 29

Nếu ở các kỳ trước, chúng ta đã bàn về những nghi vấn trong việc xét và trao giải của Hội Nhà văn và báo Văn nghệ, thì kỳ này, câu chuyện lại chuyển hướng sang một vấn đề khác cũng không kém phần tế nhị: hiện tượng phản biện văn chương dưới những cái tên xa lạ, thậm chí là ẩn danh.

Nhà văn Đặng Chương Ngạn, trong bài viết “Không dám chính danh? Vì sao!”, đã thẳng thắn đặt câu hỏi: Viết về một cuộc thi cấp quốc gia, với giải thưởng lớn, tại sao tác giả lại không dám công khai danh tính, không dùng bút danh gắn liền với sự nghiệp của mình? Ở một góc nhìn khác, TS. Hà Thanh Vân trong phần 5 của loạt bài “Cái gì đây kỳ này” cũng chỉ ra hiện tượng những bút danh lạ hoắc như “Huỳnh Thư”, “Kim Nhạn” xuất hiện trên báo Văn nghệ để bênh vực truyện ngắn Trăm Ngàn, nhưng lại không dám chịu trách nhiệm cá nhân trước công chúng.

Vấn đề ở đây không chỉ dừng lại ở chuyện khen hay chê một tác phẩm, mà còn là thái độ chuyên nghiệp trong hoạt động phản biện văn chương. Phê bình, dù là đồng tình hay phản đối, cũng cần sự minh bạch và “chính danh” để người đọc biết mình đang đối thoại với ai. Việc ẩn danh để né tránh trách nhiệm không chỉ làm giảm giá trị của ý kiến mà còn làm tổn thương niềm tin của độc giả vào tính nghiêm túc của một diễn đàn văn học vốn được kỳ vọng là chuẩn mực.

Tại Bàn tròn Văn học kỳ 29 này, chúng ta sẽ cùng trao đổi: Phản biện ẩn danh có phải là một sự lựa chọn tự do, hay đó chỉ là biểu hiện của sự thiếu dũng khí và tính thiếu chuyên nghiệp trong đời sống văn chương hiện nay?

KHÔNG DÁM CHÍNH DANH? VÌ SAO!

Đặng Chương Ngạn

Viết về một cuộc thi quốc gia, với các gỉai thưởng lớn, báo thường phải chọn một nhà LLPB có tên tuổi, hay một nhà văn uy tín.

Ngày trước với các cuộc thi thơ thường là nhà thơ Xuân Diệu; các nhà phê bình văn học có tên tuổi như Hoàng Ngọc Hiến, Vương Trí Nhàn, và Hà Minh Đức...viết.

*

Trên báo Văn Nghệ vừa xuất hiện bài viết: "Thấy gì từ những truyện ngắn đoạt giải Văn nghệ 2022-2024: ám ảnh về chiến tranh, tuổi già và sự truy tìm căn tính" với một cái bút danh lạ hoắc "Huỳnh Thư".

Đố bạn tìm được tác giả Huỳnh Thư này đã viết một bài LLPB nào trước đó.

Một cái bút danh hoàn toàn mới. Nói thẳng ra là người viết không dám chính danh - ghi bút danh họ vẫn dùng gắn với sự nghiệp văn chương của họ.

Tại sao KHEN mà phải ẩn danh bằng một bút danh mới?!

Trong khi được viết, được in, một bài đánh giá về một cuộc thi là điều đáng tự hào với bất cứ nhà LLPB nào, nhà văn nào!

Đáng ra phải ký tên, bút danh (nghề nghiệp) để đi khoe với các bạn viết chứ?

“CÁI GÌ ĐÂY KỲ NÀY”: VỀ MỘT TRUYỆN NGẮN VỪA ĐOẠT GIẢI NHÌ CỦA BÁO VĂN NGHỆ (PHẦN 5)

Hà Thanh Vân

Tôi đã khép lại câu chuyện về truyện ngắn “Trăm Ngàn” của tác giả Ngô Tú Ngân và không có ý định viết gì thêm, nhưng vừa rồi báo Văn nghệ có đăng hai bài viết với hai bút danh lạ là Huỳnh Thư và Kim Nhạn (có thể truy cập theo links ở cuối bài), với mục đích viết cho ra vẻ khách quan, nhưng thực chất là “lập lờ đánh lận con đen” về chất lượng tác phẩm của “Trăm Ngàn”, với hàm ý một tác phẩm khen chê như vậy là bình thường, ý kiến trái chiều nhau là bình thường.

Trước khi có bài viết kỹ hơn về hiện tượng “tẩy trắng” này, tôi xin nói vài ý kiến trước.

1. Tôi hy vọng là sẽ có những người viết đủ lòng dũng cảm để không sử dụng bút danh, khi đi bênh vực tác phẩm “Trăm Ngàn”, tuy nhiên, có vẻ như điều tôi hy vọng không thành sự thật. Một (hay nhiều) người viết mà không đủ lòng dũng cảm sử dụng tên thật khi lên tiếng bênh “Trăm Ngàn” trong vụ việc này, núp sau những bút danh, liệu có đáng trọng và lời nói của họ, ý kiến của họ có xứng đáng được lắng nghe?

2. Gần đây tôi có gửi đến cho báo Văn nghệ một bài viết. Tuy nhiên bài viết của tôi không được đăng. Từ nhiều nguồn thông tin, tôi được biết rằng một nữ lãnh đạo của báo Văn nghệ đã tuyên bố rằng: “Từ nay báo Văn nghệ không đăng bài của Hà Thanh Vân”. Do vậy, tôi buộc phải tiếp tục lên tiếng trên Facebook cá nhân về truyện ngắn “Trăm Ngàn”, thay vì bài viết được đăng trên báo Văn nghệ.

3. Chưa cần nói đến ý kiến bênh vực “Trăm Ngàn” của hai bài viết trên báo Văn nghệ của hai bút danh, tôi xin đưa lại kết quả điều tra xã hội học văn học của báo VNExpress (như trong ảnh) với kết quả: 86% chê “Trăm Ngàn” và 14% khen. Tôi nghĩ rằng không cần nói thêm gì nhiều, tôi chỉ cho rằng việc viết bài trên báo Văn nghệ không thể cứu vãn được hay bênh vực được “Trăm Ngàn” và định danh được cho nó là một truyện ngắn hay, mà chỉ cho thấy những điều đáng buồn, đáng cười trong đời sống văn chương đương đại Việt Nam.

Giữa lúc đất nước đang ngập trong bầu không khí lễ hội, trong phim ảnh và vô vàn hoạt động thú vị khác, sao cứ phải ngồi ôm "Trăm Ngàn" để ra sức bênh?

Mời đọc:

Suy nghĩ về giải thưởng truyện ngắn Báo Văn Nghệ 2022-2024 - Kim Nhạn

Thấy gì từ những truyện ngắn đoạt giải Văn nghệ 2022-2024: ám ảnh về chiến tranh, tuổi già và sự truy tìm căn tính - Huỳnh Thư